«Το μακρύ χέρι του κράτους», πείτε το κομψά γραφειοκρατία, εμποδίζει την ολοκληρωμένη και αποτελεσματική λειτουργία του συνόλου της εφοδιαστικής αλυσίδας καυσίμων, αν και η Πολιτεία έχει αναγνωρίσει ότι η ριζική πάταξη του λαθρεμπορίου και της ανομίας στην αγορά καυσίμων θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα προς όφελος της οικονομίας και των πολιτών. Η νόθευση και παράνομη διακίνηση καυσίμων δεν έχει περιοριστεί, παρά τις φιλότιμες και αποτελεσματικές προσπάθειες –σε πολλές περιπτώσεις– της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ). Που είχε ακόμα μία επιτυχία στο ενεργητικό της: Το τμήμα της Θαλάσσιας Ομάδας Ελέγχου της (ΕΛ.Υ.Τ.) Αττικής συνέλαβε δύο ρυμουλκά τα οποία κατέπλευσαν από το εξωτερικό μεταφέροντας (συνολικά) πλεονάζουσες ποσότητες πετρελαίου ναυτιλίας 31.900 λίτρων, που δεσμεύτηκαν και θα επιβληθούν και ανάλογες κυρώσεις. Απόμαχος των οικονομικών υπηρεσιών και στέλεχος της αγοράς καυσίμων συνηγορούν ότι «κατά καιρούς η… συμβολή κρατικών υπαλλήλων –επαναλαμβάνω ονομάστε το γραφειοκρατία– συντηρεί τις παράνομες δραστηριότητες της αντίπερα όχθης των επιτηδείων που λυμαίνονται την αγορά καυσίμων. Κάποιοι απ’ έξω πιέζουν και κάποιοι από μέσα… κωλυσιεργούν!». Διασταύρωση στοιχείων Σε εκδήλωση ενημερωτικού χαρακτήρα του ΣΕΕΠΕ (Σύνδεσμος Εταιρειών Εμπορίας Πετρελαιοειδών, λειτουργεί από το 1977 εκπροσωπώντας 13 εταιρείες που διακινούν το 90% των υγρών καυσίμων και άλλων πετρελαιοειδών προϊόντων της χώρας και προκαταβάλλουν στο κράτος ετησίως περίπου 3,8 δισ. ευρώ για φόρους ΕΦΚ-Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης και ΦΠΑ) τονίστηκε: «Δεν έχει εκδοθεί έως σήμερα η Υπουργική Απόφαση που αφορά την εφαρμογή του συστήματος εισροών – εκροών στις φορολογικές αποθήκες, σχετικά με τον τρόπο, τον χρόνο, το είδος, τη συχνότητα αποστολής και τη γραμμογράφηση των δεδομένων του συστήματος, που θα αποστέλλονται στη ΓΓΠΣ (Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων) για διασταύρωση στοιχείων με το ήδη εγκατεστημένο στα πρατήρια. Κατ’ επέκταση δεν μπορεί να γίνει διασταύρωση της ορθότητας των στοιχείων της προμηθεύτριας εταιρείας με αυτά που οι πρατηριούχοι καταχωρούν οι ίδιοι στο σύστημα του πρατηρίου». Αυτό συμβαίνει, τόνισε ο πρόεδρος του ΣΕΕΠΕ Γιάννης Αληγιζάκης, ενώ «έχουν περάσει δέκα χρόνια από το 2009, όταν για πρώτη φορά θεσπίστηκε με νόμο μία ολοκληρωμένη δέσμη μέτρων κατά της παράνομης διακίνησης υγρών καυσίμων. Το σύστημα αυτό, το οποίο προέβλεπε την εγκατάσταση ολοκληρωμένου συστήματος παρακολούθησης και ηλεκτρονικής μετάδοσης δεδομένων εισροών κι εκροών καυσίμων (σ.σ. πρατήρια και εταιρείες επένδυσαν πάνω από 100 εκατ. ευρώ), στο σύνολο της εφοδιαστικής αλυσίδας (από φορολογικές αποθήκες έως αντλίες πρατηρίου), δεν λειτουργεί ακόμα ολοκληρωμένα και αποτελεσματικά. Τον Απρίλιο του 2019 εκδόθηκε ο νόμος για τα μέτρα καταπολέμησης του λαθρεμπορίου, αλλά για να λειτουργήσει πλήρως στα πρατήρια και στις φορολογικές αποθήκες θα πρέπει να περιμένουμε μέχρι το τέλος του 2021(!)» είπε ο κ. Αληγιζάκης. Ο ΣΕΕΠΕ πάντως πιστώνει στην ΑΑΔΕ με επικεφαλής τον διοικητή της Γιώργο Πιτσιλή (και πρόεδρο του ΙΟΤΑ Ενδο-Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φορολογικών Διοικήσεων 2019-2020) ότι έχει κάνει πολύ σημαντικά βήματα προόδου προς την κατεύθυνση της πάταξης του λαθρεμπορίου και της παραβατικότητας (σ.σ. κάθε χρόνο περίπου 300 με 400 εκατ. ευρώ χάνονται στον δρόμο), με την επισήμανση: Είναι επιτακτική ανάγκη να ολοκληρωθεί η εφαρμογή όλων των μέτρων που έχουν νομοθετηθεί –αλλά δεν έχουν υλοποιηθεί ακόμα– και παράλληλα να ενισχυθούν κατάλληλα οι αρμόδιες ελεγκτικές υπηρεσίες, ώστε να προχωρήσουν σε ουσιαστικότερους ελέγχους της αγοράς. Σύμφωνα με την ίδια την ΑΑΔΕ, πρόσθεσε ο πρόεδρος του ΣΕΕΠΕ, το πρόβλημα παραμένει. Τα δεδομένα των κεντρικών βάσεων πρέπει να έχουν μια πιο σύνθετη συνδυαστική επεξεργασία, ώστε να αξιοποιούνται από τους ελεγκτικούς μηχανισμούς και να λειτουργεί 100% το πληροφορικό σύστημα. Συνέχιση παραβατικότητας Ρωτήσαμε τον πρόεδρο του ΣΕΕΠΕ και διευθύνοντα σύμβουλο της ΕΛΙΝΟΙΛ, Γιάννη Αληγιζάκη: Ο κόσμος βαρέθηκε να ακούει για λαθρεμπόριο καυσίμων. Το πρόβλημα συνήθως εστιάζεται στις πειραγμένες αντλίες – τουλάχιστον αυτό φτάνει στα αυτιά του πολίτη. Ποια είναι η αναλογία που αντιστοιχεί στο κράτος και ποια η δική σας για την πάταξη του λαθρεμπορίου και ποιο είναι το εύρος του; Μετά από τόσα χρόνια προσπάθειας και πολυδάπανων επενδύσεων, ο κλάδος συνεχίζει να μαστίζεται από παραβατικότητα, είτε αυτή αφορά πειραγμένες αντλίες είτε, σε μικρότερο βαθμό σήμερα, λαθρεμπόριο, με αποτέλεσμα και το Δημόσιο να χάνει πολλά χρήματα και ο καταναλωτής να εξαπατάται. Το τελευταίο διάστημα, κυρίως με τη δραστηριοποίηση της ΑΑΔΕ, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι έχουν γίνει σημαντικά βήματα προόδου. Υπάρχουν όμως ακόμη σοβαρές εκκρεμότητες, που επιτρέπουν σε επιτήδειους να συνεχίζουν ανεμπόδιστα την παραβατικότητα. Θα συμφωνήσετε ότι ούτε η αγορά μπορεί να περιμένει, ούτε ο καταναλωτής να παραμένει απροστάτευτος. Για τον ΣΕΕΠΕ, η πλήρης αντιμετώπιση του ζητήματος αυτού είναι ζήτημα βιωσιμότητας του κλάδου. Η αγορά μας αλλάζει δραματικά. Αλλάζουν οι ανάγκες του καταναλωτή, έρχεται η ηλεκτροκίνηση. Σήμερα, και από τις εταιρείες αλλά και από τους ανεξάρτητους πρατηριούχους, γίνονται μεγάλες επενδύσεις στο δίκτυο, προκειμένου να ανταποκριθούμε στις νέες αλλαγές αλλά και στις τεράστιες προκλήσεις που έρχονται στον χώρο της ενέργειας. Δεν μπορεί όμως να γίνονται τεράστιες επενδύσεις στο δίκτυο και να μην προστατεύονται, αφού κανένα πρατήριο που λειτουργεί με νόμιμες διαδικασίες δεν μπορεί μακροχρόνια να επιβιώσει με τον λαθρέμπορο. Το πετρέλαιο ως προϊόν και τα παράγωγά του δέχονται πιέσεις για περιορισμό τους στην αγορά, λόγω των υποχρεώσεων που απορρέουν από την κλιματική αλλαγή. Πόσο θα επηρεάσουν ή έχουν αρχίσει να επηρεάζουν τις εταιρείες του ΣΕΕΠΕ στις δραστηριότητές τους αυτές οι εξελίξεις; Υπάρχει κάποιος ορίζοντας προσαρμογής αλλαγών ή στροφή σε εμπορία άλλων μορφών ενέργειας; Η ενεργειακή αγορά μεταβάλλεται παγκοσμίως με ταχύτατους ρυθμούς. Νέα προϊόντα και υπηρεσίες εμφανίζονται καθημερινά και αλλάζουν τις επιλογές του καταναλωτή. Συγχρόνως τα κράτη, σε παγκόσμιο επίπεδο, και ιδιαίτερα η Ευρωπαϊκή Ένωση λαμβάνουν αντίστοιχα μέτρα για την κλιματική αλλαγή δημιουργώντας ένα νέο ενεργειακό τοπίο. Παρατηρούμε ότι στα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη η Πολιτεία αλλά και οι εταιρείες έχουν αρχίσει να προετοιμάζονται και να προσαρμόζονται στις αλλαγές. Στην Ελλάδα καθυστερούμε. Το κράτος δεν έχει καταλήξει στις συγκεκριμένες προτάσεις για την επίτευξη των στόχων του ενεργειακού σχεδιασμού 2020-30. Δεν έχει δημιουργήσει αναγκαίες υποδομές, π.χ. σταθμούς ηλεκτροκίνησης. Στον χώρο των εταιρειών, αρκετές εταιρείες προετοιμάζουν τον σχεδιασμό τους για τη μετεξέλιξη τους, μπαίνουν σε νέες ενεργειακές αγορές, διαμορφώνουν ένα νέο προφίλ στο δίκτυό τους και κινούνται με έναν τρόπο ώστε στο τέλος της δεκαετίας να είναι απόλυτα ανταγωνιστικές και έτοιμες. Αντιμετωπίζετε ή εκτιμάτε ότι θα αντιμετωπίσετε προβλήματα αθέμιτου ανταγωνισμού από εταιρείες άλλων χωρών που δεν αναγνωρίζουν τις επιπτώσεις για κλιματική αλλαγή, ενώ η ΕΕ έχει ανακοινώσει ότι θα συνεχίσει να πρωτοστατεί στην εφαρμογή της κλιματικής αλλαγής δράσης σε παγκόσμιο επίπεδο; Επί του παρόντος δεν αντιμετωπίζουμε ως κλάδος θέματα αθέμιτου ανταγωνισμού από εταιρείες άλλων χωρών, που αφορούν ζητήματα κλιματικής αλλαγής. Όμως, το γεγονός ότι στον σχεδιασμό της η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έλαβε υπ’ όψιν την κατά 50% μείωση της αγοράς στην Ελλάδα και επιβάλλει νέες μειώσεις στην ήδη μειωμένη αγορά, σε συνδυασμό με το ότι η ελληνική Πολιτεία επέβαλε τα καθεστώτα επιβολής στις εταιρείες, με την απειλή υπέρογκων προστίμων, μειώνει τη δυναμική των άλλων εταιρειών και επηρεάζει την ανταγωνιστικότητά τους, όταν βρίσκονται σε ένα διεθνές περιβάλλον και ανταγωνίζονται εταιρείες χωρών που είτε δεν εφαρμόζουν αντίστοιχα μέτρα είτε έχουν ευνοϊκότερες συνθήκες οικονομικού περιβάλλοντος. Σημειώνεται ότι ο ΣΕΕΠΕ «εκπροσωπεί τις θέσεις του κλάδου και όχι μεμονωμένων εταιρειών και η αποστολή του δεν σχετίζεται με την εκπροσώπηση οικονομικών συμφερόντων των εταιρειών-μελών του, αλλά με διαμόρφωση πλαισίων υγιούς ανταγωνισμού. Μορφές λαθρεμπορίου καυσίμων Ως λαθρεμπόριο (κρυφό εμπόριο) χαρακτηρίζεται οποιασδήποτε μορφής επιχειρούμενο εμπόριο κατά παράβαση κείμενης νομοθεσίας ή καταστρατήγησης αυτής, με απώτερο σκοπό την αποφυγή πληρωμής δασμών. Στο λαθρεμπόριο καυσίμων οι κύριοι τρόποι είναι: 1. Πετρέλαιο ναυτιλίας – πετρέλαιο θέρμανσης: Μπορεί να διοχετευτεί κυρίως από εταιρείες εμπορίας, πρατήρια, πωλητές πετρελαίου θέρμανσης ή μεταφορείς και πωλείται ως πετρέλαιο κίνησης. Τα διαφεύγοντα έσοδα του Δημοσίου είναι η διαφορά (ΕΦΚ) μεταξύ πετρελαίου θέρμανσης και κίνησης και ο αναλογών ΦΠΑ. 2. Πετρέλαιο ναυτιλίας: Είναι δυνατόν να διοχετευτεί παράνομα στην αγορά από εταιρείες εμπορίας ή τους μεταφορείς βυτιοφόρων ή πλωτών μέσων (σλέπια) και να πωλείται ως πετρέλαιο κίνησης. Δεδομένου ότι τα ναυτιλιακά καύσιμα δεν υπόκεινται σε ΕΦΚ ή ΦΠΑ, τα διαφεύγοντα έσοδα του Δημοσίου είναι το σύνολο ΕΦΚ και ΦΠΑ. Λέγεται ότι οι δυνατότητες λαθρεμπορίας αυτής της κατηγορίας είναι περιορισμένες, λόγω του πολύ ψηλού ποσοστού θείου που περιέχει το μεγαλύτερο μέρος του πετρελαίου ναυτιλίας, που το καθιστά ακατάλληλο για κινητήρες αυτοκινήτων. Ωστόσο έχει διατηρηθεί το κίνητρο της λαθρεμπορίας, λόγω της δυνατότητας νόθευσης του πετρελαίου θέρμανσης πλέον, όσο αυτό έχει σχετικά υψηλό δασμό (σ.σ. σε λίγο καιρό όμως τα διυλιστήρια θα παράγουν, λόγω των υποχρεώσεων που απορρέουν από την κλιματική αλλαγή, πετρέλαιο με χαμηλό θείο). 3. Εικονικές εξαγωγές πετρελαίου κίνησης ή βενζινών: Σε αυτή την περίπτωση, η δυνατότητα για λαθρεμπόριο αφορά καύσιμα που, ενώ δηλώνονται ως εξαγωγές, καταλήγουν σε πρατήρια εντός της χώρας. Υπάρχουν και άλλες εστίες λαθρεμπορίας. Ενδεικτικά αναφέρονται μερικές: 4. Διαλύτες (τολουόλιο κ.λπ.), μεθανόλη, κ.ά., που νοθεύουν βενζίνες ή και πετρέλαιο. 5. Βιοντίζελ που εισάγεται σαν σπορέλαιο ή παράγεται σε εγχώριες μονάδες και νοθεύει πετρέλαιο κίνησης. 6. Πετρέλαιο που περιέχεται στα απόβλητα πλοίων (slops), από κλοπή των καυσίμων του πλοίου και διοχετεύεται σε πρατήρια. 7.Λαθρεμπόριο υγραερίου, μέσω πώλησης βιομηχανικού /θέρμανσης ως autogas. του Φίλη Καϊτατζή Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο
Όλη η αλήθεια για το λαθρεμπόριο στα καύσιμα!
